به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه و احیا، مدیر مجموعه کاروانسرای یام مرند بیان کرد: قدمت بنای کاروانسرای یام یا پیام، به ایلخانیان و صفویه باز می‌گردد که در این دوره از این کاروان‌سرا به عنوان چاپارخانه استفاده می‌شده که نام کاروان‌سرا نیز برگرفته از واژه «یام» به همان معنی چاپار است.
رضازاده افزود: این اثر که در سال ۱۳۹۰ با شماره ثبت ۳۰۳۳۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، در شهرستان مرند و در فاصله ۴۵ کیلومتری غرب شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی واقع شده است.
او ادامه داد: کاروانسرای یام از نظر معماری، مطابق سبک معماری دوران صفویه و از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی و دارای یک حیاط مرکزی است. همچنین سرایی بزرگ با حویلی‌ها یا فضاهای خصوصی بزرگ و کوچک، اتاق‌های مسافران و انبار نیز در این بنا وجود دارد. معماری داخلی این کاروان‌سرا نیز بر اساس طرح‌های سنتی ایرانی طراحی شده است.
این فعال میراث فرهنگی یادآور شد: این بنا طی قرون گذشته، چندین بار تخریب شده است وآخرین مرمت و بازسازی این بنای تاریخی در سال ۱۳۷۵ انجام شده و با کاربری اقامتی و پذیرایی به بهره‌برداری رسیده است.
رضازاده اضافه کرد: با برگزاری مزایده مشارکت در مرمت و احیا در سال ۱۳۹۵ کاروانسرای تاریخی یام جهت مرمت به ما واگذار شد. مرمت این بنا ۱۸ ماه طول کشید و در سال ۱۳۹۷ با ۲۱ اتاق و ظرفیت ۷۰ نفری افتتاح شد و به بهره‌برداری رسید.
او با اشاره به موقعیت جغرافیایی مناسب این کاروان‌سرا تاکید کرد: مجاورت با جاده ابریشم و جاده ترانزیتی تبریز با مرزهای ترکیه و آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و خصوصا منطقه آزاد ارس، موجب بیشتر دیده شدن این کاروان‌سرا شده و گردشگران، در مسیر رفت یا برگشت سفرهای داخلی و خارجی از کاروان‌سرا بازدید می‌کنند.
کاروانسرای یام میزبان جشن‌های سنتی و آیینی
رضازاده درباره فعالیت‌های فرهنگی انجام شده در بنای تاریخی یام تصریح کرد: بعد از دوران کرونا، اجرای موسیقی سنتی در روزهای تعطیل، برگزاری جشن‌های آیینی و سنتی مانند شب یلدا، آیین تحویل سال در عید نوروز و همچنین برپایی جشن چهارشنبه سوری، از مراسماتی است که در این بنای تاریخی برگزار می‌شود و امروز، کاروانسرای یام به عنوان یک مرکز فرهنگی و گردشگری در مرند شناخته می‌شود.
او افزود: پیش از دوره همه‌گیری کرونا، هر سه ماه یک‌بار برگزاری جشنواره‌های فرهنگی در دستور کارمان قرار داشت و در یک دوره نیز با همکاری صندوق توسعه و احیا، نمایشگاه صنایع دستی و سوغات را در کاروانسرای یام برگزار کردیم.
رضازاده خاطر نشان کرد: طی چندسال اخیر، برخی از مشکلات قراردادی مربوط به افزایش حجم سرمایه در احیا و نگهداری از بنا وجود داشت که با اهتمام مدیریت جدید صندوق توسعه و احیا، در دستور کار قرار گرفت و در حال رفع شدن است.
مدیر مجموعه کاروانسرای تاریخی یام ادامه داد: به عنوان یک فعال فرهنگی و گردشگری در استان آذربایجان شرقی، معتقدم که بهره‌مندی از بناهای تاریخی و اماکن فرهنگی، حق تمام مردم است و باید با مرمت و احیا و همچنین فعال‌سازی ظرفیت‌های موجود در این بناها، آن‌ها را در اختیار مردم قرار داد.
رضازاده در انتها با اشاره به اهمیت جذب ظرفیت‌های بخش خصوصی در احیای بناهای تاریخی گفت: سعی می‌کنیم در حد توان، سرمایه‌گذاران را تشویق کنیم تا به جای احداث بنای جدید از قبیل آپارتمان‌سازی به سرمایه‌گذاری در حوزه بناهای تاریخی موجود روی بیاورند.
لازم به ذکر است هتل کاروانسرای یام مرند از فاخرترین بناهایی‌ست که طی سال‌های اخیر با مدیریت صندوق توسعه و احیا و با مشارکت سرمایه‌گذار بخش خصوصی احیا شده و به بهره‌برداری رسیده است.
گفتنی است این کاروان‌سرا دارای سردر رفیع، گنبدخانه و حیاط مرکزی به شکل هشت‌ضلعی است. از تزئینات به کار رفته در بنا نیز می‌توان به آجرکاری با نقوش حصیری و خفته راسته، همچنین نغول یا فرورفتگی مصنوعی سطح دیوار و کاربندی که در سقف و جرزها به کار رفته اشاره کرد.
