به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه احیا، در این جلسه برزین ضرغامی، مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره صندوق توسعه و احیا، پیروز حناچی، عضو هیئت مدیره، خسرو طالبزاده، مشاور مدیرعامل صندوق احیا، سمیه فدایینژاد مشاور مدیرعامل و دبیر جایزه ققنوس ایران فرهنگی، عبدالرضا گلپایگانی، استاد دانشگاه و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران و اصغر محمد مرادی، استاد مرمت دانشگاه علم و صنعت ایران حضور داشتند و به تبادلنظر و گفتوگو پرداختند.
فدایینژاد: نخستین جلسه شورای سیاستگذاری رویداد جایزه ققنوس ایران فرهنگی
در ابتدای این جلسه، سمیه فدایینژاد، مشاور مدیرعامل و دبیر جایزه ققنوس ایران فرهنگی، با ارائه گزارشی از آخرین وضعیت این رویداد، اظهار کرد: این نشست، نخستین جلسه شورای سیاستگذاری رویداد جایزه ققنوس ایران فرهنگی است که با حضور اعضای شورا برگزار میشود.
وی با اشاره به امضای تفاهمنامه همکاری میان صندوق توسعه صنایع دستی، فرش دستباف و احیا و بهرهبرداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: بخشی از موضوعات مرتبط با رویداد جایزه ققنوس در چارچوب این تفاهمنامه و در قالب همکاریهای مشترک با پژوهشگاه وزارت میراث فرهنگی تعریف و پیگیری میشود.
جایزه ققنوس در هفته پایانی اردیبهشتماه سال ۱۴۰۵ و همزمان با هفته میراث فرهنگی برگزار میشود
فدایینژاد با بیان اینکه صندوق توسعه و احیا به واسطه مأموریتهای خود در حوزه مرمت و بهرهبرداری از بناهای تاریخی و همچنین صنایع دستی و فرش دستباف، متولی برگزاری جایزه ققنوس است، تصریح کرد: این جایزه در هفته پایانی اردیبهشتماه سال ۱۴۰۵ و همزمان با هفته میراث فرهنگی، در دو محور «مرمت» و «بهرهبرداری» برگزار خواهد شد.
وی با تأکید بر فراگیر بودن این رویداد گفت: در جایزه ققنوس هیچگونه محدودیتی برای شرکتکنندگان وجود ندارد و تمامی افراد و مجموعهها در بخشهای دولتی و خصوصی میتوانند در آن حضور داشته باشند.
دبیر جایزه ققنوس ایران فرهنگی در ادامه خاطرنشان کرد: تاکنون برنامهریزیها و نشستهای متعددی در ارتباط با ستاد اجرایی، کمیته اجرایی، کمیته علمی، کمیتههای تخصصی مرمت و بهرهبرداری و همچنین هیئت داوران برگزار شده است. افزون بر این، طی ماههای اخیر، سلسله نشستهایی با بهرهبرداران در قالب بررسی طرحهای مرمت و احیا برگزار شده که نقش مهمی در شکلگیری چارچوب اجرایی این رویداد داشته است.
حناچی: ضرورت بهرهگیری از تجربیات موفق بینالمللی در برگزاری رویدادهای مشابه
در ادامه این جلسه، پیروز حناچی، عضو هیئتمدیره صندوق توسعه و احیا و شهردار اسبق تهران، با اشاره به ضرورت بهرهگیری از تجربیات موفق بینالمللی در برگزاری رویدادهای مشابه، گفت: میتوان از نمونههایی همچون جایزه آقاخان الهام گرفت. البته جایزه آقاخان رویدادی جهانی است که هر سه سال یکبار برگزار میشود و پروژههایی را مورد ارزیابی قرار میدهد که دستکم سه سال از بهرهبرداری آنها گذشته باشد.
وی با بیان اینکه برگزاری نخستین دوره هر رویدادی با چالشها و حجم بالای آثار مواجه خواهد بود، افزود: لازم است در فرآیند داوری و ارزیابی، دستهبندیهای مشخصی در حوزههایی مانند بهرهبرداری، تغییر کاربری، میراث فرهنگی، میراث صنعتی و آثار مدرن تعریف شود تا ساختار جایزه تقویت و غنیتر شود.
اهمیت نگاه فراملی در داوری این رویداد
حناچی تأکید کرد: در کنار انتخاب آثار برگزیده، باید برای تمامی شرکتکنندگان و حاضران نیز سازوکارهای تشویقی و تقدیر در نظر گرفته شود. از سوی دیگر، انتشار مجموعه آثار منتخب در قالب یک کتاب استاندارد، میتواند نقش مؤثری در مستندسازی، ایجاد انگیزه و ترویج الگوهای موفق ایفا کند؛ کتابی که قابلیت برگزاری نمایشگاه و ارائه در رویدادهای بزرگ سالانه را نیز داشته باشد.
عضو هیئتمدیره صندوق توسعه و احیا با اشاره به اهمیت نگاه فراملی در داوری این رویداد خاطرنشان کرد: هیئت داوران نباید صرفاً محدود به ظرفیتهای داخلی باشد و حضور داوران و متخصصان بینالمللی، از جمله معماران و کارشناسان شاخص از کشورهای مختلف، میتواند به ارتقای اعتبار و کیفیت جایزه ققنوس کمک کند.
شهردار اسبق تهران در ادامه، با اشاره به تجربههای پیشین در حوزه داوری پروژههای شاخص شهری گفت: در داوری پروژههایی مانند پل طبیعت، فرآیند ارزیابی در چند مرحله و با تقسیمبندی دقیق و امتیازدهی مشخص انجام شد و پس از جمعبندی نهایی و کفایت مذاکرات، نتایج اعلام شد. این تجربه میتواند بهعنوان الگویی کاربردی در طراحی سازوکار داوری جایزه ققنوس مورد استفاده قرار گیرد.
ضرغامی: ارتقای سطح داوری و شفافیت فرآیند انتخاب آثار
برزین ضرغامی، مدیرعامل و رئیس هیئتمدیره صندوق توسعه و احیا هم در این جلسه با اشاره به ساختار اجرایی رویداد «جایزه ققنوس ایران فرهنگی» اظهار کرد: این جایزه در دو بخش اصلی «برترین طرح مرمت» و «برترین بهرهبرداری» برگزار میشود و میتوان با طراحی سازوکاری مشخص، آن را بهصورت دورهای و منظم برگزار کرد.
وی با تأکید بر ضرورت تدوین چارچوبهای استاندارد برای ارزیابی آثار افزود: گردآوری و ثبت اطلاعات استاندارد پروژهها در حوزههایی همچون مرمت، بهرهبرداری، تغییر کاربری، شاخصهای فنی، اقتصادی و فرهنگی، از الزامات مهم این رویداد است و میتواند به ارتقای سطح داوری و شفافیت فرآیند انتخاب آثار کمک کند.
ظرفیتهای جشنواره ققنوس در سطح ملی و فراملی
ضرغامی خاطرنشان کرد: ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع از آثار شرکتکننده و منتخب جایزه ققنوس، علاوه بر مستندسازی تجربیات موفق، امکان تحلیل، مقایسه و الگوسازی در حوزه احیا و بهرهبرداری از بناهای تاریخی را فراهم میکند و میتواند بهعنوان مرجعی معتبر برای فعالان این حوزه مورد استفاده قرار گیرد.
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا با اشاره به ظرفیتهای جشنواره ققنوس در سطح ملی و فراملی گفت: در صورت استمرار برگزاری این رویداد و رعایت استانداردهای حرفهای، جایزه ققنوس میتواند بهتدریج به یک رویداد معتبر در تقویم فرهنگی کشور تبدیل شود و زمینه حضور و مشارکت گستردهتر نهادهای تخصصی، دانشگاهی و بخش خصوصی را فراهم آورد.
محمدمرادی: اعلام صریح و دقیق معیارهای ارزیابی به جامعه هدف
در ادامه این جلسه، اصغر محمدمرادی، استاد مرمت دانشگاه علم و صنعت ایران، با تأکید بر نقش تعیین معیارهای شفاف در برگزاری جایزه ققنوس ایران فرهنگی گفت: یکی از اهداف اصلی این رویداد، اعلام صریح و دقیق معیارهای ارزیابی به جامعه هدف است تا شرکتکنندگان بدانند آثارشان بر اساس چه شاخصهایی و در چه بازه زمانی مورد سنجش قرار میگیرد.
وی افزود: تعیین معیارهای ارزیابی، مهمترین بخش این جایزه است؛ معیارهایی که بخشی از آنها مبتنی بر استانداردها و تجارب جهانی مرمت و بخشی دیگر متکی بر شرایط، ارزشها و ویژگیهای بومی کشور است. این تفاوتها موجب میشود جایزه ققنوس، ضمن همراستایی با منشورها و رویکردهای بینالمللی، دارای هویت مستقل و متناسب با نیازهای داخلی باشد.
برگزاری جایزه ققنوس در ۲ مرحله
محمدمرادی با اشاره به پیامهای کلیدی این رویداد خاطرنشان کرد: جایزه ققنوس دو پیام مهم به جامعه مرمتی کشور منتقل میکند؛ نخست، شفافسازی معیارهای اصلی ارزیابی و دوم، تبیین رویکردهای نوین مرمت و احیا در چارچوب شرایط امروز. به همین دلیل، پیشنهاد میشود این جایزه در دو مرحله برگزار شود تا امکان ارزیابی دقیقتر و مقایسه آثار فراهم آید.
این استاد دانشگاه با اشاره به تحولات اخیر در حوزه مرمت اظهار کرد: در سالهای اخیر، با رویکردهای جدید مرمت در جهان آشنا شدهایم و امروز بخش قابل توجهی از فعالیتها به تغییر کاربری و مرمت خانههای مسکونی اختصاص دارد. در کنار آن، توسعه و ساماندهی اماکن متبرکه نیز با چالشها و مسائل خاصی روبهرو است که لازم است تجربیات موفق و حتی چالشهای این حوزهها در قالب این جایزه منعکس و مستندسازی شود.
وی در پایان تأکید کرد: جایزه ققنوس میتواند بستری مؤثر برای انتقال تجربه، ارتقای دانش تخصصی و ایجاد گفتوگوی حرفهای میان فعالان حوزه مرمت و احیا باشد و به بهبود کیفیت مداخلات در بناها و بافتهای تاریخی کشور کمک کند.
طالبزاده: ضرورت بازنگری در شیوه داوری
خسرو طالبزاده، مشاور مدیرعامل صندوق توسعه و احیا، با اشاره به چالشهای برگزاری نخستین دوره جایزه ققنوس ایران فرهنگی، گفت: در اولین دوره برگزاری این رویداد، به دلیل انتشار فراخوان عمومی، آثار متعددی از سوی فعالان بخشهای دولتی و خصوصی به دبیرخانه ارسال خواهد شد و این موضوع میتواند فرآیند ارزیابی را با پیچیدگیهایی همراه کند.
وی افزود: آیا میتوان مرمتی که در دهه ۱۳۷۰ انجام شده است را از نظر کیفیت، رویکرد و استانداردها با مرمتهایی که در دهه ۱۳۹۰ اجرا شدهاند بهطور مستقیم مقایسه کرد؟ در چنین شرایطی، نوعی رقابت نابرابر شکل میگیرد که لازم است برای آن تدابیر مشخصی اندیشیده شود.
ورود به داوری عمیق بدون طراحی چارچوبهای علمی و اجرایی مشخص امکانپذیر نیست
طالبزاده با تأکید بر ضرورت بازنگری در شیوه داوری خاطرنشان کرد: برای پرهیز از این چالش، باید معیارهای تخصصیتر، دقیقتر و مرحلهبندیشدهای در حوزههای «مرمت» و «بهرهبرداری» تعریف شود تا امکان ارزیابی منصفانه آثار متعلق به دورهها و رویکردهای مختلف فراهم آید.
مشاور مدیرعامل صندوق توسعه و احیا با بیان اینکه داوری در این حوزه فرایندی پیچیده است، تصریح کرد: ورود به داوری عمیق بدون طراحی چارچوبهای علمی و اجرایی مشخص امکانپذیر نیست و لازم است ساختار ارزیابی بهگونهای تدوین شود که هم تفاوتهای زمانی و کیفی پروژهها را لحاظ کند و هم استانداردهای امروز مرمت و احیا را مدنظر قرار دهد.
وی در پایان تأکید کرد: توجه به این ملاحظات میتواند به ارتقای اعتبار جایزه ققنوس و پذیرش آن از سوی جامعه تخصصی مرمت و احیا کمک کرده و زمینهساز برگزاری حرفهای و اثرگذار این رویداد در دورههای آتی شود.
گلپایگانی: مرمت زمانی معنا پیدا میکند که در خدمت زندگی امروز شهر و نیازهای معاصر شهروندان باشد
عبدالرضا گلپایگانی، استاد دانشگاه و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران هم در اتین جلسه، با تأکید بر پیوند میان احیای بناهای تاریخی و بازآفرینی شهری گفت: جایزه ققنوس میتواند بهعنوان ابزاری مؤثر برای برجستهسازی نقش پروژههای مرمت و بهرهبرداری در ارتقای کیفیت زندگی شهری و بازگشت حیات اجتماعی به بافتهای تاریخی عمل کند. به گفته وی، مرمت زمانی معنا پیدا میکند که در خدمت زندگی امروز شهر و نیازهای معاصر شهروندان باشد.
وی افزود: بسیاری از پروژههای موفق بازآفرینی شهری، حاصل نگاه جامع به ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند و جایزه ققنوس این ظرفیت را دارد که با شناسایی و معرفی چنین نمونههایی، به الگوسازی در سطح ملی کمک کند. گلپایگانی تأکید کرد: توجه به اثرگذاری پروژهها بر بافت پیرامونی و میزان مشارکت جامعه محلی، باید بهعنوان یکی از شاخصهای مهم ارزیابی در این رویداد مورد توجه قرار گیرد تا جایزه ققنوس بتواند نقش راهبردی خود را در توسعه پایدار شهری ایفا کند.
در پایان این نشست، بر ضرورت همافزایی میان نهادهای دولتی، دانشگاهی و بخش خصوصی برای ارتقای جایگاه رویداد ققنوس و اثرگذاری ملی و بینالمللی آن تأکید شد.
