به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه و احیا، نشستی با موضوع فرصت‌ها و چالش‌های مرمت، احیا و بهره‌برداری از کاروانسرای ایرانی امروز دوشنبه ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ در عمارت تاریخی مسعودیه برگزار شد.
در این نشست برخی مسئولان حوزه مرمت و احیا و همچنین سرمایه‌گذاران کاروانسراها و برخی کارشناسان میراث فرهنگی حضور داشتند و درباره موضوع مورد بحث راهکارها و پیشنهادهایی ارائه کردند.
تعیین حریم برای کاروانسراها/ جریان‌هایی که احیا را دچار مشکل می‌کنند
شهاب طلایی شکری، مدیرعامل صندوق توسعه و احیا در ابتدای این مراسم گفت: مسئله امروز ما، ساختار در پایگاه‌های جهانی است. ما قبل از ثبت جهانی کاروانسراها، ساختار آن‌ها را به‌ثبت نرساندیم و همین موضوع موجب شده تا مشکلات بسیاری ایجاد شود.
او ادامه داد: برخی از این آثار ثبتی هیچ‌گونه راه‌های دسترسی سهل الوصول ندارند. موضوع بعدی ساختار و تشکیلات هست که امیدوارم در آینده و قبل از اینکه پرونده‌ها در لیست ثبت جهانی قرار بگیرند، ساختارشان تأیید شود چرا که مسائل و مشکلات بعد از ثبت جهانی شروع می‌شود.
طلایی شکری با اشاره به چالش‌هایی که در بحث احیای کاروانسراها با آن‌ها مواجهیم، افزود: موضوع بعدی تنوع مالکیت‌هاست. این نوع جریان، احیا را دچار چالش می‌کند. باید این را بدانیم که وظایف اوقاف برای احیا چه وظایفی است؟ مثلاً کاروانسرایی که به نام کسی ثبت نشده چه مسئله‌ای دارد؟ یا برای مثال کسی که می‌خواهد کار احیای کاروانسرایی را انجام دهد باید بداند کاروانسرا برای چه کسی است؟
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا تصریح کرد: اگر هدف ثبت جهانی است، یک نوع بازنگری از سیستم مورد انتظار است، ثبت جهانی ابزاری است برای مسئولیت‌پذیری بیشتر دستگاه‌هاست.
او افزود: ما باید به فکر زیرساخت و تسهیلاتی که برای گردشگر ایجاد می‌شود باشیم. تعیین حریم برای کاروانسراها به ما کمک می‌کند تا سرمایه‌گذار با خیال راحت برای این موضوع جذب کنیم به خصوص کاروانسراهایی که در مسیر مراتع قرار دارند. اصولاً در اجرای کار برای بحث مرمت و احیا با بسیاری مشکلات مواجه می‌شویم، مثلاً کاروانسرا را ثبت کردیم و تا یک قدمی‌اش رفتیم اما متوجه شدیم مالکیتش برای فرد دیگری است و این کار مارا سخت‌تر می‌کند.
طلایی شکری اظهار کرد: پیوست اقتصاد میراث فرهنگی برای کاروانسراها و ثبت آثار جهانی مهم است و باید نشان دهیم با این ثبت چه فرصت‌های اقتصادی در میراث فرهنگی ایجاد می‌شود. وزارت میراث فرهنگی پیگیر ثبت جهانی دره خرم آباد است که ان‌شاءالله به ثبت جهانی برسد.
برخی قانون‌ها برای ثبت آثار، دست و پاگیر هستند
رضا عظیمی مدیر نظارت فنی بر اماکن مذهبی و موقوفات گفت: بیش از ۲۰۰ هزار موقوفه در کشور داریم. در گذشته کاروانسرا، آب انبار و حمام‌ها منبع درآمد بودند و از درآمد این مکان‌ها در جاهای دیگر هزینه می‌شد. ما از طرح‌های اقتصادی استقبال می‌کنیم اما یکسری قوانین اداری برای ثبت‌ها، دست و پاگیر هستند و باید این را بپذیریم. اگر تفاهم نامه‌هایی با وزارتخانه‌ها داشته باشیم به ما در امور ثبتی کمک می‌کنند.
برخی قوانین نیاز به اصلاح دارد
وحید علی قارداشی در خصوص کاروانسرا و دهکده‌های گردشگری ریلی گفت: ثبت آثار علاوه بر موضوع ثبت، می‌تواند به عرصه فرهنگی و اقتصادی کشور هم کمک کند و برخی قوانین کشور نیاز به اصلاح دارد که‌امیدواریم اصلاح‌ها انجام شود.
او ضمن توضیح منطقه گردشگری بن کوه، افزود: برای مدتی قطار گردشگری به بن کوه رفت و آمد داشت و حتی سریال‌های خاتون، رهایم کن و بی‌همه چیز را در بن کوه مقابل دوربین بردند.
پیشنهاد راهکارهایی برای صدمه نزدن به بنای تاریخی
علی تقی‌زاده پیشکسوت میراث فرهنگی در ادامه مراسم گفت: بسیاری از مرمت‌ها ممکن است بنای تاریخی را از بین ببرد اما معیارهایی هست که می‌تواند نوع انتخاب را طوری تعیین کند تا به بنا آسیبی نرسد. هم خوانی طرح پیشنهادی با ویژگی‌های کالبدی مجموعه، تبادل طرح پیشنهادی با کارکرد مجموعه، تناسب طرح پیشنهادی با بازار تقاضا، ملاحظات سرمایه‌گذاری در طرح پیشنهادی باید مد نظر قرار بگیرد.
حوزه فنی را قدرتمند کنید
همچنین در ادامه مراسم مهدی پردل سرمایه‌گذار کاروانسرای میان دشت گفت: در بحث مرمت بناهای تاریخی حوزه فنی بسیار اهمیت دارد. قدرتمند شدن حوزه فنی می‌تواند نظارت خوبی روی کارهای ما داشته باشد.
زیرساخت فرهنگی مهم‌تر از زیر ساخت فیزیکی است
جوادی پور سرمایه‌گذار کاروانسرای انجیره گفت: من بر این عقیده هستم که در گردشگری باید به مردم اعتماد کنیم. ما بیشتر از زیرساخت فیزیکی به زیرساخت فرهنگی نیاز داریم و امیدوارم در آینده نزدیک شرایط برای زیرساخت‌های فرهنگی مهیا شود.
