استان قم به واسطه وجود حرم حضرت معصومه (س) یکی از قطب‌های گردشگری معنوی مهبی کشور به شمار می‌رود. در این استان و در شهر قم اثر ثبت شده کاروانسرای دیرگچین قرار دارد که به شماره ملی ۱۰۴۰۸ ثبت شده است.
این بنا که بر سر راه قدیمی قم به ورامین و فاصله تا قم حدود ۸۰ کیلومتر است، قرار گرفته است در شمال شرقی دریاچه حوض سلطان حاشیه غربی کویر بزرگ نمک قرار دارد و دوره تاریخی آن صفوی است.
عرصه آن ۱۱۴۷۱ و اعیان آن ۷۳۳۸ است و این میراث تاریخی یک طبقه است که در گذشته با کاربری کاروانسرا ایجاد شده است و کاربری مصوب آن امروز فرهنگی اقامتی، پذیرایی (مجتمع گردشگری بین راهی) در نظر گرفته شده است.
این بنا به دلیل وزش بادهاى کویرى در ضلع شمال شرقی، جنوب غربى احداث شده و وسعت محوطه کاروانسراى دیرگچین به ۱۲ هزار متر مربع می‌رسد که بناى کاروانسرا با وسعتى حدود ۸ هزار متر مربع در میان آن احداث شده است. مجموع مساحت این دژ و ملحقات آن در خارج از کاروانسرا شامل بناي مخروبه خشتی کنار کاروانسرا، کوره آجر پزي، آب انبار و قبرستان حدود ۱۹ هکتار است.
کاروانسراي دیرگچین چهار ایوانی بوده که در هر طرف ۱۲ حجره یک طبقه (در مجموع ۴۳ حجره) وجود دارد. همچنین داراي ایوان شاه نشین، حیاط خلوت، هشت شترخانه، داراى منظر شاهى و دو مغازه براى نگهدارى کالا، حمام و مسجد است که شترخوان‌ها به صورت دالان‌هاي طویل به عرض تقریبی شش متر با سقف‌هاي ضربی در پشت حجره‌ها قرار دارد. در ضمن کاروانسرا داراي ۶ برج است که چهار برج به قطر شش متر در گوشه‌ها و دو برج نیمه مدور در طرفین ورودي قرار دارد.
انتهای پیام
