خانه اوشیدری در استان کرمان و شهر کرمان قرار داشته و با شماره ۳۱۷۷۶ ثبت ملی شده است این بنای قاجاری شامل عرصه ۳۶۶۰ مترمربع و اعیان ۱۹۰۰ مترمربعی است و در گذشته انبار تامين مـواد اوليه كارخانه خورشيد بوده است و امروزه کاربری تعریف شده برای آن، تجاری، پذیرایی، هنری است.
در خصوص این بنا باید بدانیم که ساخت اين بنا متعلق به اواخر دوره قاجار است و براي تامين مـواد اوليه كارخانه خورشيد (كتاب خانه ملي فعلي) مورد استفاده قرار مي‌گرفته است و اين بنـا طوري ساخته شده بود كه بتوان به راحتي احشام را در آن نگهداري و ضبح كرد.
لازم بـذكر است كه اين عمارت تا قبل از اينكه مالكيت آن تحت تملك ميراث فرهنگي باشد متعلق بـه خانواده اوشيدري بوده كه يكي از قديمي ترين و متول ترين خانواده هاي زرتشـتي كرمـان مي باشند كه علاوه بر اين عمارت مالكيت چندين خانه و عمارت با ارزش كرمان را نيز عهده دار بوده اند.
پلان كلي بنا به صورت مستطيل و درونگراست، اين عمارت داراي سردري شكيل بوده كه در حال حاضر اثري از آن نيست دليل اين امر هم بناهايي است كه هم دوره با اين عمارت ساخته شده‌اند و داراي معماري منحصر به فرد است.
اين بنا بعد از سردر ورودي ايواني عظيم و شكيل دارد كه بعد از عبور از آن به محوطه حياط عمارت مي‌رسيم كه دور تا دور آن حجره هايي وجود دارد كه محل ضبح و پوست كندن احشام بوده است. روبروي ايوان طاقنماهايي وجود دارد كه منتهي به راهرويي ميشوند كه در پشت آنها اتاق‌هايي تعبيه شده است. لازم بذكر است كه در انتهاي راهرو در گذشته دربي وجود داشته كه مستقيم به كارخانه خورشيد (كارخانه ريسندگي و بافندگي) باز ميشده است.
سيستم سازه اي كل مجموعه طاق و تويزه است كه تويزه هاي آن داراي قوس پنج و هفت مي باشند و روي آنها را با تاق كلمبو به نحو ماهرانه اي پوشانده شده است و در وسط تاقها هم هورنويي جهت نورگيري مناسب تعبيه شده است.
مصالح تشكيل دهنده‌ي بنا آجر و خشت با ملات گل آهک است. در نماي بيروني اين عمارت نيز با گچ شوره و سيمگل نيز نقوش زيبايي را بر روي ستون‌هاي منتهي به حياط انداخته بودند كه در حال حاضر غير از چندين ستون بقيه از بين رفته اند.
پشت بام اين اثر نيز مانند بسياري از بناهاي كرمان با كاهگل اندود شده است. لازم بذكر است از ملات شفته آهك نيز جهت پي ريزي اين عمارت استفاده شده است و كف حجره ها نيز با آجر قزاقي ٢٠×٢٠ پوشيده شده است.
در گذشته از اين بنا به عنوان محلي بـراي تـامين مـواد اوليه توليد نخ و ارسال مستقيم به كارخانه خورشـيد(كارخانه ريسـندگي و بافنـدگي) بهـره مـي بردند و بعد از آن نيز تا چند سال پيش اتباع بيگانه از آين مكان براي سكونتگاه موقـت اسـتفاده مي كرده اند ولي در حال حاضر خالي از سكنه شده و روند تخريبي اين بنا شـدت يافتـه اسـت.
این خانه دارای دو سبک متفاوت ساختمانی است که نشان دهنده تغییراتی در ساختمان هنگام تعمیر آن در دوره های بعدی با توجه به سلیقه روز است .شیوه اولیه بنا که در تالار هفت دری ضلع شمال شرقی و طاقنماهای انتهای اطاقهای اضلاع دیگر مشهود است دارای نعل درگا ه‌هایی با قوس‌های نیم دایره است و درها با جرزهای نازک و سبک به قطر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر از هم جدا می شوند، این سبک مشابه با شیوه ساختمانهای صحن حسینیه در آرامگاه شاه نعمت اله ولی در ماهان و احتمالا هم دوره با آن است.
در صورتی که در تغييرات بعدی این درگاه‌ها را تخریب نموده و پنج دريها را به سه دری وسه دری ها را به دودری با درهای بزرگتر و درگاه هایی با قوس کمانی به شیوه فرنگی ساز تبدیل کرده اند.
انتهای پیام
