به گزارش صابتا، این نشست با حضور نمایندگان صندوق توسعه و احیای بناهای تاریخی و فرهنگی، صندوق نوآوری و شکوفایی، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، و فعالان بخش خصوصی برگزار شد. هدف اصلی این نشست بررسی لزوم ایجاد صندوقی تخصصی در حوزه صنایع دستی، با رویکرد پژوهش، فناوری و حمایت مالی از هنرمندان و فعالان این عرصه بود.
از جمله چهره‌های حاضر در این نشست می‌توان به برزین ضرغامی، مدیرعامل صندوق توسعه و احیا، محمدحسین عسکرپور، سرپرست اداره‌کل حمایت از تولید وزارت میراث فرهنگی، افتخاری مشاور مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، اسفندیار حیدری‌پور، مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری بانک گردشگری (سمگا) و نمایندگان صندوق نوآوری و شکوفایی اشاره کرد.
برزین ضرغامی: صندوق جدید ۵۱% خصوصی، ۴۹% دولتی باشد
برزین ضرغامی، مدیرعامل صندوق توسعه و احیا، در ابتدای این نشست با اشاره به تجربه خود در تأسیس و عضویت در صندوق هنر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: این نوع صندوق‌ها می‌توانند بخش زیادی از مشکلات موجود در حوزه صنایع خلاق، به‌ویژه صنایع دستی را حل کنند.
ضرغامی به همکاری مشترک صندوق احیا با صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر اشاره کرد و توضیح داد: در حال حاضر فرآیند بیمه فعالان حوزه صنایع دستی و گردشگری در حال پیگیری است و این همکاری به نتایج عملی منجر خواهد شد.
او در ادامه با اشاره به جلسه مشترکی با روح‌الله خیاطیان، در صندوق نوآوری و شکوفایی، اظهار کرد: در این جلسه پیشنهاد شد صندوقی با سهام‌داری ترکیبی تأسیس شود؛ به‌طوری‌که ۵۱ درصد متعلق به بخش خصوصی و ۴۹ درصد در اختیار دولت باشد. این ترکیب می‌تواند زمینه حمایت مؤثر از فعالان نوآور حوزه صنایع دستی را فراهم کند. ضرغامی افزود: وزارت میراث فرهنگی و صندوق نوآوری و شکوفایی می‌توانند به‌عنوان مؤسسان اصلی این صندوق فعالیت کنند.
مدیرعامل صندوق توسعه و احیا با اشاره به مأموریت‌های قابل تحقق از طریق این صندوق، از جمله تأسیس فروشگاه‌ها و قطب‌های بزرگ صنایع دستی در مناطق مختلف، به‌ویژه در نواحی مرزی، تاکید کرد: صندوق تازه‌تأسیس پژوهش و فناوری صنایع دستی می‌تواند در تحقق این اهداف نقش مهمی ایفا کند.
او ادامه داد: صندوق هنر وزارت ارشاد نیز آمادگی خود را برای مشارکت به‌عنوان عضو دولتی هیئت مؤسس اعلام کرده است. به گفته او، رایزنی با سایر وزارتخانه‌ها برای حضور دیگر صندوق‌های دولتی در ترکیب مؤسسان این صندوق نیز در دستور کار قرار دارد.
ضرغامی تأکید کرد: هرچه تنوع و تعداد اعضای مؤسس و سهام‌دار بیشتر باشد، امکان جذب مشارکت گسترده‌تر از سوی نهادهای دولتی و خصوصی افزایش می‌یابد و صندوق قدرتمندتری شکل خواهد گرفت.
عسکرپور: به قاعده هرم توجه کنیم نه رأس هرم!
در ادامه نشست، محمدحسین عسکرپور، سرپرست اداره‌کل حمایت از تولید وزارت میراث فرهنگی، با قدردانی از اقدامات اخیر صندوق احیا در حوزه صنایع دستی، تأکید کرد: تاکنون تمرکز ما در اقتصاد صنایع دستی بر رأس هرم بوده، اما توجه به قاعده هرم، یعنی فعالان خرد و متوسط، می‌تواند منجر به بهره‌برداری از ظرفیت‌های واقعی این حوزه شود.
عسکرپور با اشاره به مشکلات ماهیتی صندوق احیا اظهار کرد: مشخص نبودن وضعیت حقوقی این صندوق، که آیا دولتی، خصوصی یا غیرانتفاعی است، در گذشته نیز توسط مدیران قبلی پیگیری شده اما تاکنون تعیین تکلیف نشده است.
او اضافه کرد: در صورت تأسیس صندوق پژوهش و فناوری صنایع دستی، بخش قابل توجهی از اعتبارات فعالان حوزه صنایع دستی می‌تواند به این صندوق وارد شود که ظرفیت مالی و حمایتی چشمگیری را فراهم خواهد کرد. به گفته او، زیرساخت‌های قانونی برای تأسیس این صندوق فراهم است و جامعه هدف نیز آمادگی لازم را دارد.
سرپرست اداره‌کل حمایت از تولید وزارتخانه پیشنهاد کرد: اگر صندوق احیا مالک ۳۳ درصد از سهام صندوق جدید باشد، امکان اعلام پذیره‌نویسی عمومی فراهم خواهد شد. در این صورت، علاوه بر مشارکت شرکت‌های خصوصی و نهادهای دولتی، مردم نیز می‌توانند در شکل‌گیری این صندوق نقش داشته باشند.
او تأکید کرد: این صندوق می‌تواند طیف متنوعی از فعالیت‌های پژوهشی و فناورانه، از جمله بازاریابی و تحقیق درباره محصولات صنایع دستی و جبران کم‌توجهی‌های گذشته را بر عهده بگیرد.
مدیرعامل سمگا: برای کارآمدی، بخش خصوصی باید تصمیم‌گیر باشد
اسفندیار حیدری‌پور، مدیرعامل سمگا، نیز در این نشست با اشاره به نقش صندوق در حمایت مالی و معنوی از هنرمندان صنایع دستی توضیح داد: یکی از وظایف اصلی این صندوق باید شبکه‌سازی میان فعالان و تسهیل گردش مالی و حمایت از ایده‌ها و خلاقیت‌ها باشد.
او افزود: با هدایت منابع مالی دولتی به سوی صنایع دستی، امکان تحقق حمایت‌های واقعی از این حوزه فراهم می‌شود. به گفته حیدری‌پور، شرکت‌های نوآور بسیاری در این حوزه فعال‌اند اما جذب صندوق‌های عمومی و غیرتخصصی شده‌اند و به همین دلیل، بازدهی لازم را نداشته‌اند.
مدیرعامل سمگا با تأکید بر لزوم حضور مؤثر بخش خصوصی در ساختار صندوق، گفت: تجربه تأسیس دو صندوق جسورانه و فناورانه در مجموعه سمگا نشان می‌دهد که قدرت تصمیم‌گیری باید در اختیار بخش خصوصی باشد. اگر این نقش در اختیار دولت باشد، کارایی صندوق کاهش می‌یابد.
او ادامه داد: در صورت تأسیس این صندوق، شرکت‌های بزرگ خصوصی می‌توانند وارد شده و علاوه بر انتقال تجربه، از جوانان ایده‌پرداز حمایت کنند.
در ادامه جلسه، زهره کریمی‌فر از دبیرخانه صندوق نوآوری و شکوفایی با ارائه گزارشی اعلام کرد: در حال حاضر در سطح کشور ۷۰ صندوق پژوهش و فناوری دولتی و ۱۶ صندوق شرکتی در حال فعالیت هستند.
نیاز به واردات از رنگ شیشه مینا تا آجر کوره
در بخش دیگری از نشست، سید مرتضی مرتضوی، یکی از فعالان بخش خصوصی در حوزه تحقیقات بازار صنایع دستی، به نیاز جدی به پژوهش در این حوزه اشاره کرد و گفت: امروز رنگ مینا از آلمان وارد می‌شود و حتی آجر کوره نیز از خارج از کشور تهیه می‌شود، در حالی‌که پیش از این، این اقلام در داخل کشور تولید می‌شد.
او ادامه داد: در حالی‌که شرکت‌های دارویی بزرگ دنیا بیش از ۷۰ درصد از درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه می‌کنند، در حوزه صنایع دستی چنین نگاهی وجود ندارد. اگر قرار است صندوقی راه‌اندازی شود، باید نگاه آن بر پایه تحقیق و پژوهش باشد.
این فعال بازار به کمبود پژوهش درباره معادن و کاربرد سنگ، مس، نقره و طلا در صنایع دستی اشاره کرد و افزود: بسیاری از ظروف نقره و طلا در موزه‌های معتبر جهان مربوط به ایران هستند، اما در کشور ما توجهی به این ظرفیت نشده است.
با تسهیلات صرفا بدهکار درست می‌کنیم
او با انتقاد از تسهیلات صرف، اظهار کرد: اگر صندوق به جای پژوهش، تنها وام بدهد، نتیجه‌اش ایجاد بدهکار است نه خلاقیت. این روند باعث خروج بسیاری از هنرمندان از حوزه صنایع دستی، فرش و هنرهای سنتی خواهد شد.
او تأکید کرد: ارزش‌افزوده واقعی در هنر قلم‌زنی، ملیله‌کاری، زری‌بافی و گلابتون‌بافی نهفته است. این هنرها موجب شده‌اند طلا و نقره به‌جای کالایی صرفاً وزنی، به اثری هنری تبدیل شوند. اگر حمایت از این هنرها صورت نگیرد، صنعت زیورآلات سنتی به سمت رکود خواهد رفت.
این فعال حوزه صنایع دستی در ادامه با انتقاد از تبلیغات فرش ماشینی گفت: بسیاری از تبلیغات امروز با عنوان “فرش ایرانی” منتشر می‌شود، در حالی‌که تمام آن‌ها ماشینی است. او تأکید کرد: درج عبارت “ماشینی” بر روی این تبلیغات ضروری است تا مردم تفاوت میان فرش دستباف و ماشینی را بدانند و میراث ملی ما فراموش نشود.
امید غنمی: هدف صندوق، خروج صنایع دستی از محرومیت است
در پایان نشست، امید غنمی، عضو هیئت مدیره صندوق احیا، با اشاره به ظرفیت‌های عظیم صنایع دستی گفت: این حوزه خلاق، اگر فعال شود، می‌تواند جای نفت را در اقتصاد کشور بگیرد.
غنمی تأکید کرد: در حال حاضر صنایع دستی محروم و ضعیف است و نیازمند حمایت جدی است. تشکیل این صندوق می‌تواند آن را از وضعیت موجود خارج کرده و به شکوفایی برساند.
او با اشاره به تجربه صندوق فولاد در تأسیس صندوق فناوری، گفت: این صندوق به جای پرداخت مالیات، اعتبارات خود را صرف پژوهش و فناوری کرد و به همین دلیل موفق بود.
عضو هیئت مدیره صندوق احیا در پایان خاطرنشان کرد: گرچه یکی از اهداف اولیه صندوق دستیابی به سود و درآمد مالی است، اما هدف نهایی آن حمایت از صنایع دستی و فرش به عنوان میراث فرهنگی کشور است.
در ادامه، نمایندگان بخش خصوصی نیز نظرات، دغدغه‌ها و پیشنهادات خود را برای تسریع در روند تأسیس صندوق جدید ارائه کردند.
