تا پیش از تولد مسعود میرزا منطقه ای که مسعودیه در آن واقع شده است جز باغات سرسبز بیرون از دروازه شمیران طهران عتیق بود که خندق شمالی آن فراتر از میدان توپخانه (امام خمینی) نبود.
در سال ۱۲۴۸ خورشیدی یومالکلنگ یا روزی که ناصرالدین شاه کلنگ پروژه وسعت بخشی پایتخت را زمین زد، پس از این اتفاق محل مسعودیه که جزئی از باغ نظامیه بود درون دارالخلافه ناصری قرار گرفت.
در سال ۱۲۴۹ خورشیدی مسعود میرزا در سال وبایی به واسطه اختلاف با سپهسالار به پایتخت فراخوانده شد. طی این اقامت هشت ماهه بخش اندرونی باغ نظامیه با مساحت سه هکتار را خرید و بنای مسعودیه آغاز شد.
در سال ۱۲۵۷ کار ساخت به پیشکاری رضا قلی خان سراج الملک پایان گرفت. معماری نفیس آن از استاد شعبان معمار باشی بود و بیشتر کتیبه های یگانه خوش نویسی نیز از استاد میرزا عمو است.
سالهای ۱۲۶۲ تا ۱۲۶۷ سالهای اوج کار ظل السلطان در شورای سلطنتی همراه با رجال اصلاح طلب به قصد ترقی ایران بود. ظل السلطان در این دوران اغلب سرش به امور مملکتی در عمارت مسعودیه گرم بود.
در سال ۱۲۶۵ اتش سوی مهیبی در جبهه غربی مجموعه رخ داد و بخش هایی از حیاط مشیرالملکی و حکیمیه آسیب دید. به همین دلیل عکس های اولیه نمای جنوبی این بنا با وضع فعلی تفاوت میکند.
در سال ۱۲۶۷ تشریفات ظل السلطان برای پذیرایی از شاه در مسعودیه با صف سربازان فوج جلالی باعث شد تا سوء اعتماد دیرین پدر تشدید شود و وی را از همه مناصبش جز حکومت اصفهان عزل کند.
در سال ۱۲۷۲ تلاش برای جلب رضایت شاه ثمری نداد طل السلطان جز یک مرتبه دیگر به مسعویده سر نزد. یک دلیلش نابینا شدن او بود، بیماری که با فراخواندن پزشک معروف پاریسی مداوا شد.
در سال ۱۲۷۵ پس از ترور ناصرالدین شاه ظل السلطان سلطنت برادر را پذیرفت و حکومت بر اصفهان را ادامه داد.طی این مدت تنها دوبار به مسعودیه آمد و تاریخ مسعودی را نگاشت.
در سال ۱۲۸۵ ظل السلطان از حامیان نهضت مشروطه خواهی بود. بنابر این پس از امضای فرمان و تشکیل مجلس نمایندگان اصفهان را سریع راهی کرد. ما مرگ مظفرالدین شاه معادلات را تغییر داد.
سال ۱۲۸۷ در یو التوپ کودتای محمدعلی شاه مسعودیه پایگاه آزادی خواهان بود به دلیل نزدیکی به کانون درگیری ها، همانند مجلس قزاقان به توپ بسته و غارت شد.
سال ۱۲۸۸ با فتح تهران، ظل السلطان که در تبعید بود آهنگ وطن کرد اما توسط مجاهدین مشروطه دستگیر و جریمه شد. وی به دلیل ویرانی بنا و تنگای مالی مسعودیه را به فروش گذشت.
در سال ۱۳۰۲ یعنی ۵ سال پس از فوت مسعود میرزا، وراثش مسعودیه را به رضاخان سردار سپه فروختند. وی ملک را به وزارت معارف بخشید تا مدرسه علوم عالیه در آن تاسیس شود.
در سال ۱۳۰۴ اندکی پیش از انقراض قاجاریه تصمیم گرفته شد که وزارت معارف نیز به مسعودیه منتقل شود . همچنین نطفه دانشگاه تهران، موزه ملی، کتابخانه ملی و انجمن آثار ملی هم اینجا بسته شد.
در سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۷۰ مسعودیه محل استقرار ۴۸ وزیر معارف با فرهنگ یا آموزش و پرورش از ۷۳ کابینه و میزبان بزرگ مردانی چون حکمت، رهنمای، صدیقريال شهید رجایی و شهید باهنر بود.
در سال ۱۳۷۷ با تصویر هیات وزیران، پس از ۷۵ سال از وزارت آموزش و پرورش به سازمان میراث فرهنگی کشور واگذار و به شماره ۲۱۹۰ در فهرست آثار ملی ثبت شد. از سال ۱۳۷۷ تاکنون نیز این بنا در اختیار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و دکتر شیرازی یکی از بزرگان عرصه میراث فرهنگی کشور، به کار تدریس و مرمت در اینجا مشغول بوده است.
انتهای پیام
