به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه و احیا، خانه سرهنگ بخردی که امروز به‌نام کاخ سرهنگ معرفی می‌شود، در بهمن‌ماه ۱۳۹۷، از طرف صندوق توسعه و احیا، طی تشریفات قانونی مزایده، برای مرمت، احیا و بهره‌برداری با کاربری فرهنگی، اقامتی و پذیرایی به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد.
کاخ سرهنگ بخردی، از بناهای به‌جامانده از دوران صفوی است که در دوره قاجار تکمیل شده و در هر دو دوره، به‌شکل کاروان‌سرا مورد استفاده بوده است. این بنا توسط میراث فرهنگی از مالک شخصی خریداری شد و در تاریخ پنج دی‌ماه ۱۳۷۵ با شماره ثبت ۱۸۱۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تخریب خانه سرهنگ بخردی توسط مغول‌ها
علی محمدی سرمایه‌گذار خانه بخردی گفت: خانه سرهنگ بخردی که امروز به‌نام کاخ سرهنگ شناخته می‌شود، حدود ۳۵۰ سال قدمت دارد و مربوط به دوران صفوی است. اما به نظر می‌رسد تاریخ این عمارت، به پیش از زمان حضور مغول‌ها برمی‌گردد.
او ادامه داد: در واقع زمانی که ما در حال مرمت ورودی این عمارت بودیم، در زیر سازه، به خشت‌هایی برخوردیم که کارشناسان باستان‌شناسی بر این باور بودند که این خانه، جزو بناهایی بوده که در زمان مغول تخریب شده است. یعنی این خانه یک بار در زمان حمله مغول تخریب می‌شود و پس از آن، ارباب احمد رسولی‌ها، آن را خریداری کرده و در واقع بر خرابه‌های آن، عمارت کنونی را بنا می‌کند.
مرمت خانه بخردی در پنج دوره مختلف
محمدی با اشاره به مرمت این بنای تاریخی در دوره‌های مختلف، توضیح داد: ساکنان این خانه، با گذشت زمان در هر دوره‌ای این بنا را مرمت و در مواردی بازسازی کردند، بنابراین شواهدی از دوران زندیه، قاجار و پهلوی در این بنا به چشم می‌خورد. در زمان پهلوی اول، این خانه در دو نوبت و پس از انقلاب اسلامی، در یک نوبت مرمت شده است. مرمت پنجم هم مربوط به واگذاری این بنا از طرف صندوق است که توسط ما از سال ۱۳۹۷ آغاز شد و در ۱۴۰۱ به بهره‌برداری رسید.
او افزود: در واقع مرمت بنا حدود چهار سال طول کشید که دو سال از این زمان، برای مرمت تزئینات صرف شد. هزینه مرمت آن هم در مجموع حدود سی میلیارد تومان بود که بیش از هجده میلیارد آن، مربوط به مرمت بنا بود و حدود ده تا پانزده میلیارد صرف تجهیز این بنا شد.
مرمت قابل تحسین یک بنای فاخر
سرمایه‌گذار و بهره‌بردار خانه سرهنگ بخردی درباره فرآیند مرمت این بنا و تایید و رضایت کارشناسان فنی صندوق توسعه و احیا از این عملکرد، تصریح کرد: قبل از آغاز مرمت، یک تیم پنج نفره تشکیل شد که مستنداتی از معماری این بنا، اعم از از عکس‌ها و روایت‌ها جمع‌آوری کنند تا بتوانیم مرمت را دقیقاً بر اساس آن‌ها انجام دهیم و خانه را به همان شکلی که بوده، احیا کنیم. تمرکز و دقت بسیاری بر شیوه انجام آن داشتیم و مفتخریم که توانستیم رضایت و تأیید کارشناسان و متخصصان فنی صندوق را کسب کنیم.
محمدی اضافه کرد: اولین دلیل رضایتمندی کارشناسان فنی از مرمت این خانه تاریخی، این بود که تلاش داشتیم با استادکارهایی برای مرمت این بنا همکاری کنیم که به‌اندازه کافی برای این کار تخصص داشته باشند. سخت‌گیری‌های نظارتی از طرف اداره کل میراث اصفهان و همچنین فاخر بودن معماری این بنا، راهی جز مرمت حرفه‌ای و دقیق آن باقی نمی‌گذاشت.
او تاکید کرد: میراث اصفهان، یکی از قوی‌‌ترین و دلسوزترین ادارات کل میراث در کشور است و دلیل سختگیری‌شان، وسواس زیاد و عِرقی است که به شهر دارند و قابل‌قدردانی است. طی مرمت این خانه، حدود ۶۰۰ نفر مشغول به کار بودند که از این تعداد، حدود ۱۵۰ نفر استادکار مطرح و بنام اصفهان بودند.
شاخصه های ارزشمند معماری خانه سرهنگ بخردی
بهره‌بردار این بنای تاریخی با بیان ویژگی‌های منحر به فرد این بنا، توضیح داد: در جبهه شرق این عمارت، دو تالار داریم؛ یکی از آن‌ها تالار شکم دریده است که مربوط به دوران صفویه است که با دستگاه‌های ارزیابی، عمر نقاشی‌ها و رنگ‌ها تخمین زده شده است. در قسمت غربی بنا، معماری دوران زندیه دیده می‌شود. در قسمت شمال هم، شاهد تلفیقی از معماری زندیه و قاجار هستیم. سمت جنوب هم شواهدی از معماری صفویه دیده می‌شود.
این فعال عرصه بناهای تاریخی افزود: در این عمارت نمونه‌های ارزشمندی از آینه‌کاری، گچ‌بری، سنگ‌بری و کارهای چوب منحصر به فردی دیده می‌شود. حتی در زیرزمین شمالی، تنها نمونه کاربندی باز در کشور را داریم؛ معمولاً کاربندی‌ها را با آجر پر می‌کردند و می‌بستند اما کاربندی این خانه باز است، کاربندی نوعی پوشش است متشکل از لنگه طاق‌هایی با قوس معین که تحت قواعدی هندسی همدیگر را قطع می‌کنند.
محمدی گفت: این بنا، ملقب به موزه آثار ایران است. نشانه مهمی که این خانه را از دیگر بناها متمایز می‌کند، علاقه و گرایش صاحب اصلی خانه، ارباب احمد حاج‌رسولی‌ها، به تجملات است و تمام تلاش خود را کرده تا به دیگران ثابت کند فرد متمولی است. این موضوع را از حجم چوبی که در این خانه استفاده شده، و از آینه‌کاری و مقرنس‌ها که معمولا در یک خانه عادی استفاده نمی‌شده، می‌توان دریافت.
او اضافه کرد: همچنین این عمارت، در ابتدا از دو خانه قرینه و هفت حیاط تشکیل می‌شده و در دو طرف محور اصلی اصفهان، یعنی محور چهارباغ ساخته شده بود. همچنین شواهدی در یکی از خانه‌های قرینه دیده شده که نشان می‌دهد در دوره‌ای عصارخانه (محلی برای روغن و عصاره‌کشی) هم بوده است. در زمان‌های قدیم معمولاً در هر محله‌ای یک عصارخانه بود. این موضوع که این خانه، دارای عصارخانه شخصی بوده، نشان‌دهنده اهمیت و ویژگی قابل‌توجه این عمارت است.
کاخ سرهنگ در میان برترین‌‌ها
محمدی خاطر نشان کرد: کاخ سرهنگ در رنکینگ سایت جهانی و معتبر تریپ ادوایزر، در اصفهان رتبه اول و در کشور رتبه سیزده را کسب کرده است. ما در مراحل مرمت، تلاش کردیم کاربری بنایی که یکپارچه بوده را تغییر دهیم، یعنی یک خانه بوده با یک آشپزخانه، یک سرویس بهداشتی و… . ما این خانه را به بیست اتاق تبدیل کردیم و این تغییرات، اصلی‌ترین چالش ما بوده که بتوانیم با این تعداد اتاق، بیشترین امکانات را با کمترین آلودگی صوتی و تداخل برای مهمانان داشته باشیم.
او ادامه داد: از طرفی، تأسیسات، اصلی‌ترین چالش ما در این خانه بود و سخت‌گیری‌های اداره کل میراث فرهنگی اصفهان نیز این چالش را دشوارتر می‌کرد. به‌خصوص اینکه این بنا نورچشمی آن‌ها بود و باعث شده بود که کوچک‌ترین تغییرات در این عمارت، توسط ده نفر رصد می‌شد. این عمارت، حدود هزارو دویست متر زیربنا و دو هزارو ۵۰۰ متر ساخت دارد که شامل بیست اتاق با ۸۶ تخت می‌شود و ضریب اشغال آن در حال حاضر به‌طور متوسط حدود ۳۵ تا چهل درصد است.
این سرمایه‌گذار تصریح کرد: این عمارت به شکل کنونی آن، تازه‌تأسیس است و امیدواریم که مسئولین و نهادهای مختلف، همراهی و حمایت بیشتری داشته باشند تا بتوانیم فعالیتمان را حفظ کرده و گسترش دهیم.
بی‌مهری به گردشگری در سیاست‌های کلان، گریبان‌گیر هتل‌ها
این بهره‌بردار بخش خصوصی با تشریح فعالیت‌های تبلیغاتی مجموعه کاخ سرهنگ، اظهار داشت: ما در صفحات مجازی مانند اینستاگرام و فیس‌بوک و یوتیوب فعالیت داریم و محتوای متفاوت و مناسبی برای هر فضا تولید می‌کنیم.
او اضافه کرد: همچنین ارتباط گسترده با سفارت‌خانه‌های مختلف و تورلیدرها داریم و چند فن‌تریپ نیز برگزار کردیم. متأسفانه بخش گردشگری در سیاست‌گذاری کلان، دچار بی‌مهری است. بااین‌حال، ما مسافرانی از کشورهای ترکیه، روسیه، چین، ژاپن، و… داریم. حتی اولین تور مصری که قرار است به اصفهان سفر کنند، مهمان ما هستند.
هسته اصلی کاخ سرهنگ، در حال بهره‌برداری است
محمدی در انتها به بخش‌های مختلف این کاخ اشاره کرد و گفت: این خانه هفت حیاط دارد که در حال حاضر، فقط دو حیاط آن در اختیار میراث فرهنگی است که برای مرمت به ما واگذار شده و تا امروز هسته اصلی این عمارت مرمت شده و در حال بهره‌برداری است.
وی افزود: در طرح توسعه، درخواست کردیم که مرمت غلام‌نشین این خانه را که یکی از این هفت حیاط بوده، آغاز کنیم. یک قسمت اندرونی هم دارد که یکی دیگر از حیاط‌هاست. سایر حیاط‌های این بنا نیز، به طور کامل, خالی و آپارتمان‌سازی شده است. تلاش می‌کنیم که بتوانیم حداقل سه حیاط را به شیوه قدیمی عمارت، احیا کنیم.
