لازمه تکمیل پلان مدیریت میراث جهانی شوش در قامت شهری با لایه‌های مختلف تاریخی

«ساشا ریاحی مقدم» عضو هیات راهبردی پایگاه های میراث جهانی شوش و چغازنبیل و پژوهشگر میراث فرهنگی کشور و استاد دانشگاه در خصوص ميراث جهاني شهر باستاني شوش واقع در استان خوزستان به صابتا گفت: يکي از کهن‌ترين دولت شهرهاي جهان است، اين شهر با گستردگي حدود شش کيلومتر مربع، آثار معماري گوناگوني از دوره ی پيش از تاريخ تا دوره ي اسلامي را در خود جاي داده است.
وی با بیان این که در اين شهر ايلامي‌ها، آشوري‌ها، هخامنشيان، سلوکيان، پارتيان، بابلي‌ها و ساسانيان فرمانروايي داشته‌اند، گفت: البته این شهر تختگاه زمستاني هخامنشيان بوده است و «کاخ آپـادانای شوش» يکي از باشکوه‌تـرين کاخ‌هاي دولت هخامنشي در اين شهر بوده است.
این مسئول تصریح کرد: اين بنا به دستور داريوش بزرگ فرمانرواي مقتدر هخامنشي در حدود سال‌هاي ۵۲۱ – ۵۱۵ پيش از ميلاد در شوش روي آثار و بقاياي دورهي ايلامي پي‌ريزي شد، اين کاخ ديوارهـايش از خشت و ستون‌هاي آن از جنس سنگ است. البته کاخ داريوش هخامنشي در شوش بخش‌هاي گوناگوني از جمله تالار بار عام، دروازه و کاخ پذيرايي و ۳ حياط مرکزي دارد.
وی افزود: دژ فرانسوي‌ها، تپه‌هـاي باستاني آپادانا، موزه شوش، هفت تپه، موزه هفت‌تپه، زيگورات چغازنبيل و آرامگاه دانيال نبي (ع) از ديگر مکان‌هاي گردشگري فرهنگي اين شهر باستاني است.
ریاحی مقدم با بیان این که شوش در مجموع به سبب ویژگی‌هاي طبيعي، فرهنگي و تاريخي براي گردشگران و به ويژه دوستداران تمدن و فرهنگ ايران باستان در ماه‌هاي زمستان و آغاز نوروز بسيارجذاب است، تصریح کرد: اين اثر که در سال ۱۳۱۰ به شمارهي ۵۱ در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده در فرجام به سبب دارا بودن ارزش‌هاي برجسته‌ي جهاني با معيارهاي (i)، (ii)، (iii)، (iv) در سال ۲۰۱۵ به شماره‌ي ۱۴۵۵ در فهرست ميراث جهاني يونسکو ثبت شد.
این مسئول با بیان این که تکمیل پلان مدیریت میراث جهانی شوش در قامت یک شهر تاریخی با لایه‌های مختلف تاریخی در محدوده عرصه و حریم و همچنین ساماندهی لبه‌های هم‌پیوند با معماری معاصر و نیازهای روز شهری و ظرفیت‌سازی برای ایجاد زیرساخت‌های مکمل گردشگری در این سایت جهانی دارای اهمیت فراوانی است، خاطرنشان کرد: سایت‌های میراث جهانی شوش، چغازنبیل و سازه‌های آبی شوشتر بستر مناسبی را برای توسعه و رونق گردشگری در جنوب غرب کشور فراهم آورده است که نیازمند توجه جدی و هم‌اندیشی همه‌ی حوزه‌های معاونت‌های وزارت است.
اما امروز ۱۳ تیرماه سالروز ثبت جهانی شوش به عنوان یکی از آثار مهم تاریخی کشورمان در فهرست آثار یونسکو است، اثری با تاریخچه بسیار ارزشمند که پس از ثبت جهانی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت.
«سامان‌دهی محوطه تاریخی برای حضور گردشگران، دایر بودن کارگاه‌های دائمی حفاظت و مرمت آثار باستانی درون محوطه، سامان‌دهی اشیای باستانی، بهسازی وضعیت موزه شوش، ایجاد آزمایشگاهی مجهز، کارگاه مرمت اشیای تاریخی و نیز ایجاد اشتغال جزو دستاوردهای ثبت جهانی این اثر ارزشمند بود.
بسیار مهم است که توجه داشته باشیم ظرفیت های طبیعی، تاریخی، مذهبی و معنوی شهرستان شوش می‌تواند زیربنای توسعه و آبادانی بیش از پیش منطقه باشد و نیز اقوام که در طول تاریخ به شایستگی در کنار یکدیگر زیسته و در هم آمیخته شده‌اند از سرمایه‌های کم نظیر شهرستان شوش هستند و بهره‌گیری از این توانمندی‌ها در قالب یک برنامه جامع و با نگاهی فرابخشی در دسترس خواهد بود.
برنامه‌ای که زیر عنوان سند چشم انداز توسعه شهرستان با نگاه پاسدارانه از سرمایه های شوش عزیزکه همانا مردم، میراث طبیعی، مذهبی، تاریخی و معنوی آن است موجب توسعه ای پایدار برای منطقه خواهد بود.
منطقی نیست که با عناوینی همچون توسعه، دست به اقداماتی زده شود که موجب تضییع و تخریب سرمایه های شهرستان شود بدیهی است در چهار چوب یک برنامه همه جانبه نگر که با دیده احترام به طبیعت، میراث فرهنگی و معنوی تدوین شده باشد همه دستگاه‌های اجرایی و نیز مردم و جوامع محلی نقش خواهند داشت و بدون ابطال انرژی و سرمایه ها موجب توسعه پایدار شهرستان خواهد شد؛ در این میان باید تعامل سازنده و هم افزایی میان ذینفعان صورت پذیرد و البته مهم ترین ذینفعان همانا مردم و جوامع محلی خواهند بود.
لازم به گفتن نیست که چنین موضوعی باید در ابتدا توسط مدیران شهرستان خواسته و برنامه ریزی شود که خوشبختانه امروز متولیان به این مهم آگاهی و عقیده دارند و لذا امیدواری برای دستیابی به اهداف یاد شده بسیار زیاد است.
طرح سامان‌دهی بسیاری از بخش‌های محوطه میراث جهانی شوش که در رابطه مستقیم با فضاهای شهری هستند در دست تهیه است و مدیران شهرستان با حساسیت برای به نتیجه رسیدن به آن پیگیر هستند از اینرو امید واریم که بخشی از مشکلات برطرف شده و بر اساس اشتراک نظرها برای بهسازی فضای شهری برای بهره بردن شهروندان و بازدید کنندگان از شوش توسط اقدام مشترک و همسوی ادارات،مردم و بخش خصوصی گامهای مؤثری برداشته شود.»
اینها بخشی از سخنان ارسطو زاده مدیر سابق پایگاه میراث جهانی شوش است که حدود سه سال گذشته عنوان کرده بود، مسائلی که اثر ارزشمند شوش با آن‌ها سر و کار دارد.
اما شوش جهانی ایران کجاست؟ «شوش» مرکز شهرستان شوش در استان خوزستان است و این شهر یکی از مراکز تمدن ایلام و از کهن‌ترین شهرهای جهان به شمار می‌رود.
شهر باستانی شوش از مراکز تمدن قدیم از معروفترین شهرهای دنیا، پایتخت چند هزار سالهٔ مملکت ایلام و همچنین پایتخت زمستانی شاهنشاهی هخامنشی بوده‌است، حمزه اصفهانی اسم رسمی آن را «ایران خرّه شابور» می‌نامد و چنین توصیف میکند که شوش به معنی شهر زیبا، باصفا، خوب و لطیف که در تورات و در قاموس موسی دربارهٔ این شهر باستانی آمده است؛ شوشن یا شوشان در عبری زنبق بوده، در یونان سوسنای می‌گفتند و نام‌های دیگرش «شوشا» «شوش» بوده، قسمت بزرگی از ولایت شوش و ایلام را هم «سوسیانا» یا «سوزیانا» می‌گفتند.
شوش یا شوشن نام همهٔ گیاهان تیره سنبل و زنبق و نرگس و اسپرغم به‌شمار می‌رود. شوش در قرون وسطی آباد و مرکزی بزرگ برای خوزستان بوده‌است که در آن روزگار چندین شهر، آبادی و حومه داشته و در آن شهر قلعه‌ای محکم و قدیمی، بازارهایی با شکوه و مسجدی با ستون‌های گرد وجود داشته‌اند.
این شهر به داشتن منسوجات ابریشمی خام، ترنج، انار و نیشکر معروف بوده‌است. آرامگاه دانیال نبی(ع) در شهر شوش واقع شده و شوش در دوره ساسانیان و دوره اسلامی نیز مدت‌ها از شهرهای پرجمعیت و پررونق بود، هنگامی که مرکز خوزستان به شوشتر منتقل شد شوش کم‌کم‌اهمیت خود را از دست داد. در طبقات پایین‌تر این شهر آثاری به دست آمده که باستان شناسان آن‌ها را مربوط به ۸ هزار سال پیش می‌دانند.
انتهای پیام