کنسرت تخت‌جمشید، شکست یک تابو، برای رشد دانش مدیریت میراث فرهنگی بود

به گزارش روابط عمومی صندوق توسعه و احیا، نشست تخصصی «فرصت‌ها و چالش‌های برگزاری رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی و محوطه‌های باستانی» با حضور رضا سامه، مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی، کامیار عبدی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و سید احمد محیط طباطبائی، رئیس ایکوم ایران، سه‌شنبه نهم مرداد ۱۴۰۳ در عمارت مسعودیه برگزار شد.
رضا سامه، مدیرکل امور پایگاه‌های میراث ملی و جهانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این نشست گفت: این اولین اظهار نظر من در مورد این رویداد است و به دلیل مسئولیتی مستقیمی که درباره برگزاری رویداد اخیر در تخت جمشید داشتیم، صبر کردیم که رصد و پایش‌های لازم انجام شود و سپس نظر خود را اعلام کنیم.
سامه افزود: هر اثر تاریخی در زمان تاسیس، یک علت غایی داشته و یک دوره حیات فعال را طی کرده و به دست ما رسیده است، و امروز، مسئولیت حفاظت آن به ما محول شده است، ما علاوه بر حفاظت و مرمت به امر احیا نیز توجه ویژه‌ای داریم.
او ادامه داد: احیا فقط به معنای معنای بازگرداندن بنا به ماموریت اولیه خود نیست، بلکه یک کاربری جدید مناسب با شأن اثر نیز می‌توان برای بنا تعریف می‌شود و در آن راستا احیا می‌شود، یکی از مصداق‌های احیا، برگزاری همین رویدادها در بناهای تاریخی و محوطه های باستانی است.
مدیر کل امور پایگاه‌ها به پیوستگی موضوع نوروز با تخت جمشید اشاره کرد و گفت: بسیاری از رسوم تاریخی ما وابسته به مکان‌های تاریخی و مشاهیر ما هستند که این مکان‌ها و مشاهیر می‌توانند محور برگزاری رویدادهای فرهنگی باشند.
رضا سامه افزود: بناهایی مانند تخت جمشید، میدان نقش جهان، ارگ بم، معبد چغازنبیل و بسیاری از بناهای دیگر، کیفیت‌های منحصر به فردی دارند که هر یک از این بناها را به حیثیت ملی ما پیوند می‌دهد. این بناها ممکن است قابلیت‌های دیگری را نیز داشته باشند. بناهای تاریخی ما، در زمان حیات فعال خود، هیچگاه استیج و محل برگزاری رویداد نبوده است و زمینه اجرای نمایش هنر یا مراسم خاصی نبوده است.
او ادمه داد: آن چیزی که فراتر از خود اثر اهمیت دارد، وجه نمادین و سمبلیک این آثار است که به آن توجه ویژه‌ای وجود دارد. اینکه این وجوه و قابلیت‌ها یک فرصت هستند یا تهدید، بستگی به این دارد که ما از بناها و قابلیت‌های آن چه تحلیل داشته باشیم.
این مقام مسئول وزارت میراث فرهنگی تاکید کرد: آثار تاریخی ما «ارزش‌های ذاتی» متعددی دارند، علاوه بر آن، امروز در ادبیات نظری و تخصصی دانش میراث فرهنگی، «ارزش‌های منتسب» مانند ارزش اقتصادی و فرهنگی نیز برای بناها تعریف می‌شود، مثلا سهم و نقش تخت جمشید، علاوه بر ارزش تاریخی، در روابط دیپلماتیک، تعالی ارزش‌های فرهنگی، همبستگی اجتماعی مردم ما و همچنین در رونق اقتصادی محلی و ملی نیز قابل بررسی است.
او اضافه کرد: ما باید باید واقعیت‌های کنونی جامعه را در نظر بگیریم و بپرسیم از نظر سلامت آثار امروز چه شرایطی داریم. آیا توان مراقبت پایدار از همه این بناها را داریم؟ آیا برای برگزاری رویدادهای فرهنگی در بناهای تاریخی، الان فقط باید برنامه‌ریزی و سیاستگذاری کنیم یا می‌توانیم وارد آزمون هم بشویم.
سامه ادامه داد: دانش مدیریت میراث فرهنگی باید مانند بسیاری از علوم دیگر، تجربه‌پذیر و قابل تحلیل و ثبت باشد. رویدادی که اخیرا در تخت جمشید برگزار شد، یک تجربه ارزشمند برای بحث مدیریت در میراث فرهنگی است. امروز ما آمار دقیقی از میزان پروازها، ظرفیت‌های هتل‌های مجاور، حجم پارکینگ و حداکثر تعداد گردشگر قابل پذیرش در این پایگاه را به دست آورده‌ایم.
او اظهار اشت: ما همزمان با برگزاری رویداد، خود تخت جمشید را رصد و پایش کردیم، شرایط پایداری آن را سنجیدیم و اینها فرصت‌هایی بود که با برگزاری رویداد برای ما محقق شد و ما از انفعال در مدیریت به سمت فعال بودن و پیش‌بینی برای آینده سوق داد.
سامه در انتها تاکید کرد: با صدور مجوز برگزاری این کنسرت در تخت جمشید، ما فقط یک تابو را نشکستیم، بلکه الان راه تازه‌ای را باز کرده‌ایم که «دانش مدیریت میراث فرهنگی» در کشور رشد کند، اشکالات آن برطرف کند و در تجربیات بعدی بتوانیم آن را توسعه دهیم.