پایگاه خبری صابتا- وب‌سایت جهانی تریپ ادوایزر، یکی از محبوب‌ترین سایت‌های گردشگری جهان، در تازه‌ترین گزارش خود، رتبه‌بندی‌ای را (تا تاریخ ۴ مارس ۲۰۲۲ مصادف با ۱۳ اسفند ۱۴۰۰) براساس مراکز اقامتی به‌ثبت‌رسیده و مطابق با نظر کاربران منتشر کرده است. آن‌طور که مهران سرمدیان، رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کاشان اعلام کرده، در این گزارش، هتل سرای عامری‌ها در رتبه اول قرار گرفته است. پیش از این نیز، این بنای تاریخی از سوی همین سایت گردشگری، در سال ۲۰۱۶ و بار دیگر در سال ۲۰۲۱نیز به‌عنوان یکی از ۲۵ هتل برتر خاورمیانه انتخاب شد. خانه عامری‌ها جزو بناهای تحویل‌شده به صندوق توسعه و احیا طی مصوبات هیئت‌دولت است.
این بنا در دوران زندیه ساخته شد و مالک اصلی آن، ابراهیم‌خان کلانتر بود. پس از آن کاشان توسط آقامحمدخان قاجار محاصره شد. سهام‌السلطنه که اصالتا عرب بود، به کاشان آمد و از شهر در مقابل این حمله و محاصره محافظت کرد. برای همین حمایت، حاکم کاشان برای قدردانی از سهام‌السلطنه، خانه‌ای را به او بخشید؛ خانه‌ای که از آن روز تاکنون به‌نام عامری‌ها می‌شناسیم. این خانه بعد از مرگ سهام‌السلطنه، عمارت‌ها و حیاط‌های اصلی خانه به پسر بزرگ او، ابراهیم خلیل‌خان عامری، و باقی قسمت‌های خانه، به دیگر اعضای خانواده به ارث رسید.
مساحت بیش از ۹هزارمتری، این خانه را در زمره یکی از بزرگترین خانه‌های مسکونی ایران قرار داده است. همچنین، خانه عامری‌ها مانند دیگر خانه‌های تاریخی کاشان، اتاق‌ها، حیاط‌ها و راهروهای بسیار زیاد و پیچیده‌ای دارد و شامل تعدادی خانه مجزا است که به یکدیگر راه دارند. معماری خانه عامری‌ها، بر پایه سبک گودال باغچه و حیاط مرکزی است.
خانه عامری‌ها قبل از زلزله سال ۱۱۹۲ ساخته شد، قسمت‌هایی از آن بعد از زلزله تخریب شد و پس از آن در دوران قاجار بازسازی و وسیع‌تر شد و قسمت‌های بیشتری به آن اضافه شد.
با واگذاري مجموعه به سازمان ميراث فرهنگي به‌عنوان متولي اصلي طرح بازسازي و مرمت و احيا مجموعه عامري‌ها، روحي تازه در كالبد فرسوده اين مجموعه باارزش دميده شد.
علیرضا محسنی‌تبار، رئیس اداره فنی و طراحی صندوق توسعه و احیا، درباره تاریخچه این بنا، توضیح داد: «این بنا دو قسمت اندرونی و بیرونی دارد و در راستای شمال به جنوب، و درواقع به‌سمت قبله ساخته شده است. از مزیت‌های این خانه، داشتن حمام خصوصی است. ساخت این بنا به دوره‌ای مربوط است که به‌خاطر هزینه‌های زیاد، در خانه‌ها حمام ساخته نمی‌شد و ساکنان از حمام‌های عمومی شهر استفاده می‌کردند. اما خانه عامری‌ها حمام خصوصی داشته است. نکته قابل‌توجه دیگر در معماری این بنا، راه فرار مخفی (نقب) است که در این خانه برای زمانی ساخته شده که ساکنان (سالمندان، کودکان و زنان) در مواجهه با ناامنی بتوانند از طریق این راه‌های زیرزمینی و مخفی به فضاهای دیگر و خانه‌های اطراف فرار کنند.
این خانه از طرف دولت به خاندان راهدار عرب عامری‌ها پیشکش شده بود؛ چراکه حاکم وقت زندیه بر این باور بود که سکونت خاندان عرب عامری‌ها، امنیت را برای آن منطقه به همراه خواهد داشت. بعد از گذشت سال‌ها که این خانواده زادوولد کردند، خانه عامری‌ها هم گسترش یافت و حیاط یوسفیان هم به آن اضافه شد که آن‌هم اندرونی و بیرونی داشت. خانه رئیسیان نیز در دوره بعدی به این مجموعه اضافه شد و همینطور خانه حشمت‌اله عامری که این خانه، در حال حاضر جزو پروژه صندوق نیست و فعلا تحت مالکیت شخصی است.»
مدیر پروژه‌های استان کاشان در صندوق توسعه و احیا، درباره زمان واگذاری این خانه به صندوق توسعه و احیا مطرح کرد: «جابه‌جایی تملک این بنا از مالکان خصوصی به صندوق توسعه، به‌دلیل اینکه مالکان شخصی آن در ایران نبودند، از اواخر دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۸۰ به طول انجامید. پس از آن در سال ۸۹، طی یک مزایده مرمت بنا توسط شرکت عظام آغاز شد. سپس در سال ۹۳ مرحله اول بهره‌برداری (شامل حیاط بیرونی عامری‌ها و بیرونی و اندرونی یوسفیان و قسمت فرهنگی انجام شد، و مرحله دوم بهره‌برداری در سال ۹۸ (قسمت اندرونی عامری‌ها و حیاط اندرونی و بیرونی رئیسیان) بود. خانه عامری‌ها پس از دو مرحله مرمت و بهره‌برداری به‌عنوان هتل بوتیک فاخر معرفی می‌شود که چندین دوره نیز در سایت تریپ ادوایزر به‌عنوان هتل برتر خاورمیانه معرفی شده است.»
خانه عامری‌ها یکی از بهترین نمونه‌های احیای بنا به‌شمار می‌رود و باززنده‌سازی ابنیه تاریخی به‌خوبی در این بناها دیده می‌شود. همچنین در روند اعطای کاربری جدید به بنا، تلاش شده که نهایت احترام به فرهنگ بومی در ساخت و تولید ملزومات و ابزارهای مصرفی درون بنا حفظ شود.
